Plastitler: Kloroplast, Kromoplast, Lökoplast
Kategoriler: 9. Sınıf Biyoloji, Biyoloji, Hücre
- Bitki hücrelerinde ve alglerde bulunur. Hayvanlarda, mantarlarda ve prokaryotlarda bulunmaz.
- Renklerine ve görevlerine göre; kloroplast, kromoplast ve lökoplast olmak üzere üç çeşit plastit bulunur.
Kloroplast
- Klorofil pigmenti içerdikleri için yeşil renkli olan plastitlerdir. Kloroplastta fotosentez olayı gerçekleşir. Fotosentezde, güneşin ışık enerjisi şeker moleküllerinde depolanan kimyasal enerjiye çevrilir. Bu olayda açığa çıkan oksijen gazı da atmosfere verilir.
- Kloroplastın özellikle yapraklarda sayıları fazladır. Ayrıca genç dallarda, otsu gövdelerde, olgunlaşmamış sebze ve meyvelerde de kloroplasta rastlanır. Kök hücreleri gibi bazı hücrelerde bu organel bulunmaz.
- Kloroplastlar da mitokondriler gibi ATP sentezler. Ancak fotosentez tepkimelerinde üretilen bu ATP’ler yine fotosentez tepkimelerinde kullanılır.
- Kloroplast, mitokondri gibi çift katlı zarla çevrili bir organeldir. Kloroplastın içini dolduran ve mitokondri matriksine benzeyen sıvıya stroma adı verilir.
Kloroplastlar fotosentez yaparak ışık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür.
Kloroplastın elektron mikroskobundaki görüntüsü
Kromoplast
- Bitkilere sarı, turuncu ve kırmızı renkleri kazandıran plastitlerdir.
- Birçok çiçeğe, olgun meyvelere, sonbahar yapraklarına ve bazı yüksek yapılı bitkilerin köklerine renk verir.
- Kromoplastlara renklerini veren maddelere karotenoitler denir. Karotenoitlerin sarı rengi verenlerine ksantofil, turuncu rengi verenlerine karoten, kırmızı rengi verenlerine ise likopen adı verilir. Limon, muz gibi bitkilerde ksantotil; portakal, havuç gibi bitkilerde karoten; domates, kiraz gibi bitkilerde likopen bulunur.
- Sonbahar mevsiminde klorofil pigmentinin yapısı bozulur ve kloroplastlar kromoplastlara dönüşür. Böylece yeşil olan yapraklar sararır. Limon, domates gibi meyvelerin olgunlaşması sırasında da kloroplastlardan kromoplastlar gelişir.
Yukarıdaki şekil begonya bitkisindeki kromoplastları göstermektedir. Kromoplastlar, çiçek ve meyve gibi kısımlara renk verir.
Sonbaharda kloroplastlar kromoplasta dönüştüğü için yapraklar sararır.
Lökoplast
- Renksiz olan plastitlerdir.
- Görevi nişasta, yağ ve protein gibi besinleri depolamaktır. Örneğin patates yumrusunda nişasta, baklagil tohumunda protein, zeytin tohumunda yağ depolayan lökoplastlar bulunur.
- Lökoplastlar kök, toprak altı gövdesi ve tohum gibi ışık almayan depo organlarında bulunmasına rağmen ışık alırsa kloroplastlara dönüşebilir. Bu duruma patates yumrularının ışık altında yeşil renk kazanmaları örnek olarak verilebilir.
Yukarıdaki şekil, patates bitkisinin hücresindeki lökoplastı ve onun depoladığı nişasta tanelerini göstermektedir. Lökoplastlar protein ve yağ gibi besin maddelerini de depolar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
bfgcjhk